دستگاه فانکشنال ارتودنسی

دستگاه فانکشنال ارتودنسی شامل دو شکل کلی ثابت و متحرک هستند که بسته به مشکل بیمار یکی از آنها بکار می رود. وجه تسمیه این دستگاهها بر مبنای ایجاد تغییر در فانکشن یا عملکرد فکین و عضلات وابسته می باشد. در دستگاه ارتودنسی ثابت اجزاء به صورت ادواتی روی قوس های دندانی ثابت می گردند. در حالی که دستگاههای ارتودنسی متحرک ساختارهای پلاستیکی شکلی هستند که توسط خود بیمار گذاشته و برداشته می شوند.
به لحاظ تئوری دستگاه های فانکشنال برای ناهنجاری کلاس II (عقب بودن فک پایین)، ناهنجاری کلاس III (جلو بودن فک پایین)، ناهنجاری اپن بایت (ارتفاع زیاد صورت)، ناهنجاری دیپ بایت (ارتفاع کاهش یافته صورت) و انحراف طرفی فک پایین قابل استفاده هستند. با این حال بیشترین کاربرد دستگاههای فانکشنال برای ناهنجاری عقب بودن فک پایین است.

از مهمترین مزایای دستگاه های ثابت، کاهش نیاز به همکاری بیمار در خصوص گذاشتن مرتب دستگاه می باشد. مهمترین عیب دستگاههای فانکشنال ثابت، لزوم دقت بالای بیمار در امر رعایت بهداشت دهان و دندانها می باشد زیرا حضور دستگاههای ثابت داخل دهان روند معمول مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را مختل می کند. همچنین به نظر می رسد تأثیر دندانی دستگاههای ثابت نسبت به اثرات فکی آنها بیشتر می باشد.
مهترین مزیت دستگاه فانکشنال متحرک امکان راحت تر رعایت بهداشت دهان در قیاس با دستگاه ثابت است. به گونه ای که حین غذا خوردن و مسواک زدن بیمار می تواند پلاک یا دستگاه متحرک خود را بردارد. همین نکته مهمترین عیب دستگاههای متحرک را نیز رقم می زند. به این مفهوم که به دلیل قابلیت گذاشتن و برداشتن از سوی بیمار، نیاز به همکاری بالای بیمار در استفاده مرتب دارد.

دستگاه های فانکشنال متحرک باید ۲۴ ساعته داخل دهان باشند و تنها در مواقع غذا خوردن و مسواک زدن خارج شوند. نکته مهم در موفقیت دستگاههای متحرک ارتودنسی، پیوستگی استفاده است به طور مثال اگر بیماری ۳ ساعت پلاک داخل دهان او باشد و تنها لحظاتی آن را از دهان خارج کند سیکل تأثیر ارتوپدیک آن به طرز چشمگیری کاهش می یابد. توصیه ما به بیماران این است که فواصل درآوردن پلاک متحرک از دهان نمی بایست کمتر از ۴ ساعت باشد.
علی رغم اینکه اثرات مثبت دستگاه فانکشنال را می توان در ماههای نخست استفاده از آن نیز در نیمرخ بیمار مشاهده کرد دست کم باید تا یکسال و ترجیحا تا بلوغ جنسی کودک ادامه پیدا کند. نشانه بلوغ جنسی در خانم ها بروز عادت ماهانه (قاعدگی) می باشد.

تفاوت بین ارتودنسی معمولی و ارتودنسی فانکشنال چیست؟

ارتودنسی معمولی فقط برمرتب شدن دندان ها متمرکز است، درحالی که ارتودنسی فانکشنال یک رویکرد دو جانبه است که تمرکز اولیه آن ارتوپدی است. این تمرکز شامل بهبود راه تنفس هوایی بیمار و نیش بیمار است. داشتن دندان های مرتب از طریق ارتودنسی معمولی، هدف دوم ارتودنسی فانکشنال است. قبل از شروع هرگونه درمان ارتودنسی معمولی، ارتودنسی فانکشنال به این جنبه های ارتوپدی سلامت عمومی بیمارمی پردازد:

• استخوان های اسکلتی که سر و صورت را تشکیل می دهند
• استخوان های فک فوقانی و تحتانی و مفصل گیجگاهی فکی
• راه تنفس بیمار
• ارتباط بین فک فوقانی و تحتانی با گردن

پس از پرداختن به این جنبه های ارتوپدی در حال تکامل، هرگونه درمان لازم برای ارتودنسی دندان های بیمار شروع می شود.

هدف از ارتودنسی مرتب کردن دندان ها و بهبود لبخند است. هنگامی که نیش اصلاح شود، ممکن است سلامت دهان و دندان بعد از مراقبت های ارتودنسی معمولی بهبود یابد. اما ماهیت ارتودنسی فانکشنال بیشتر ارتوپدی است، ونظربه آرایش ساختاری فک، سر و صورت دارد. ارتودنسی فانکشنال به طور ویژه به قوس فوقانی و تحتانی و حتی تنفس  هوایی توجه می کند. هر یک از اعضای بدن یک فرد جوان همواره در حال تکامل است پس هنگامی که ناهنجاری ها تشخیص داده می شوند، پتانسیل بزرگی برای اصلاح زودرس وجود دارد که باعث تقویت سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی برای زندگی می شود. درنهایت، هدف از مهاربندهای فانکشنال رشد رو به جلو فک، جلوگیری از رشد به عقب است که منجر به شرایط ثانویه خواهد شد. ارتودنتیست هایی که مراقبت های ارتودنسی دو مرحله ای را پیش می برند، متوجه بسیاری از مزایا در درمان هستند. برخی از شرایطی که با رشد طبیعی و سالم فک می تواند بهبود یابد شامل موارد زیر است:

1- آلرژی

2- تنفس دهانی

3- خرناس

4- سردرد های مزمن

5- شب ادراری

6- مشکلات رفتاری مانند اضطراب و افسردگی

7- فشردگی دندان ها

مزایای فانکشنال

1- این روش درمان می تواند از سنین بسیار پایین (۳ تا ۸ سال) هم آغاز شود.

2- امکان برداشتن آسان ارتودنسی.

3- کشیدن دندان در آن به ندرت انجام می شود.

4- ابزار مورد استفاده در این روش، نگهداری و نظافت نسبتاً آسان تری دارند.

5- ارتودنسی فانکشنال باعث کاهش اختلالات مفصل گیجگاهی فکی می شود.

6- لبخندی همراه با نیمرخ زیبا تر برای بیمار به ارمغان می اورد در این روش توازن صورت بیمارنیزحفظ می شود.

هدف از ارتودنسی فانکشنال چیست؟

همانطور که گفته شد ارتودنسی فانکشنال علاوه بر مرتب سازی دندان ها به دنبال دستیابی به موارد بیشتری است. جدا از کمک به رشد ساختارو اسکلتی دندان و دهان، ارتودنسی فانکشنال سعی بر ایجاد وضعیت مناسب تری برای استراحت دهان نیزدارد. در این حالت دهان، راه مناسب نفس کشیدن به ویژه نفس های کم عمق بینی را فراهم می کند.

انبساط کام که باعث افزایش اندازه فک و راه های تنفس هوایی می شود با استفاده از ابزار دهان و ارتودنسی معمولی اتفاق می افتد و بدین ترتیب فضای کافی برای دندان ها ایجاد می شود. برای کودکان، ارتودنسی فانکشنال باعث رشد مناسب (رو به جلو) صورت می شود. این امر لزوم کشیدن دندان های دائمی برای درمان را به حداقل می رساند. ارتودنسی فانکشنال علاوه برمرتب سازی دندان ها موجب افزایش توانایی کودکان برای رسیدن به پتانسیل ژنتیکی کامل آنها می شود و همچنین به اصلاح اختلالات تنفسی در خواب کمک می کند. با بزرگ تر شدن کام، مجرای بینی و سینوس بازتر می شود و به بیماران این امکان را می دهد که راحت تر از طریق بینی خود تنفس کنند، چراکه رشد و تکامل مغز و بدن به اکسیژن رسانی در بدن بستگی دارد و بزرگ تر شدن کام باعث این امر می شود.

ارتودنسی فانکشنال چگونه باید ادامه یابد؟

ارتودنسی فانکشنال درزمان جوانی شروع می شود. در سن 4 یا 5 سالگی درمان معمولاً در دو مرحله انجام می شود:

مرحله 1: مجهزسازی بیماران از وسایل دهانی برای ایجاد استخوان های فک فوقانی و تحتانی (فک و فک). بازه های زمانی درمان به طور کلی از 9 تا 18 ماه به طول می انجامند اما بعضی اوقات بیشتر طول می کشند.

مرحله 2: پس از تکامل فک و درآمدن  تمام دندان های دائمی، در صورت لزوم، بیماران از ارتودنسی معمولی برای مرتب شدن دندان های خود استفاده می کنند. مدت زمان درمان به طور معمول 9 تا 18 ماه دیگر طول می کشد، اما در برخی موارد ممکن است چندین سال طول بکشد.

چه کسانی برای ارتودنسی فانکشنال واجد شرایط است؟

ارتودنسی فانکشنال بهره مند شوند. یکی از مزایای ارتودنسی فانکشنال این است که رویکرد آن می تواند بعد از کامل شدن درمان ارتودنسی از جابجایی دندان ها جلوگیری کند. انواع دستگاه های ارتودنسی فانکشنال وجود دارد که می توانند برای تحریک رشد فک استفاده شوند. با این وجود، استفاده از وسیله ای که مطابق نظر متخصص ارتودنتیست شما لازم است، برای موفقیت در درمان ضروری است. بسته به برنامه درمانی که کودکان باید سپری کنند، ممکن است در پوشیدن وسایل هر چند وقت یکبار مشکل به مشکل بر بخورند، این موضوعی است که می توانید در طول درمان کودک خود در مورد آن با متخصص ارتودنسی خود صحبت کنید.