عقب ماندگی فک مشکلی است که می تواند به علل مختلف از جمله اثرات محیطی، عوامل ژنتیکی، عادات رفتاری و … ایجاد شود. برای حل این مشکل و جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی، می توان از روش های مختلفی اعم از ارتوپدی (برای جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی در سنین رشد)، ارتودنسی کاموفلاژ و ارتودنسی همراه با جراحی (در سنین بلوغ) استفاده نمود.در این مقاله قصد داریم تا در مورد مشکل عقب بودن فک پایین و جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی، ارتوپدی و جراحی مطالب مختلفی را بیان کنیم.
ارتودنسی
ارتودنسی یکی از رشته های مهم دندانپزشکی است که به مطالعه و درمان نقایص اکلوزال دندان ها و مشکلات فک (مال اکلوژن) می پردازد. این مشکلات ممکن است در نتیجه بی نظمی دندان ها، روابط نامتناسب فک (بین فک بالا و پایین) یا هر دو باشد. درمان ارتودنسی راه و روشی برای مشکلات و اصلاح ساختار دندان ها و فک است که می تواند با تراز كردن دندان ها یا اصلاح رشد صورت و فک انجام شود (“ارتوپدی دندان مصنوعی”).
امروزه درمان ارتودنسی می تواند به دلایلی که مهم ترین آنها زیبایی و اصلاح ساختار دندان ها مربوط به بهبود ظاهر عمومی دندان های بیماران و یا بازسازی و تغییر شکل ظاهری صورت انجام شود. (ارتودنسی دو سوم قسمت پایین صورت را تغییر می دهد). همچنین درمان ارتودنسی می تواند در جهت تنظیم مجدد عملکردهای دهان مانند گفتار ، جویدن و گفتار موثر باشد.
مشکلات فک
یک دسته از مشکلاتی که در قسمت دهان و دندان ممکن است در بین افراد مختلف متداول باشد، اختلالات فک و دندان ها است. از جمله این مشکلات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- جلو بودن فک ها: در این حالت دندان های فک بالا جلوتر از دندان های فک پایین است و به اصلاح با دندان های خرگوشی مواجه هستیم. از جمله دلایل این ناهنجاری می توان به مکیدن انگشت شست، پستانک و … در کودکی اشاره نمود.
- انحراف فک: در این اختلال که مربوط به فک است، اگر خط مرکزی دندان های جلویی در قسمت بالا را در نظر بگیریم، با خط مرکزی دندان های جلویی در قسمت پایین منطبق نمی باشد.
- ناهمپوشانی دندان ها: این مشکل که در واقع به هم نرسیدن دندان ها است، به دلیل فاصله عمودی بین دندان ها رخ می دهد که در این مشکل، اگرچه دندان های آسیا بر روی هم می آید، اما دندان های جلویی با هم، هم پوشانی ندارد.
- جابه جایی فک در کلاس های یک (جلوبودن فک) و کلاس دو (عقب بودن فک) و کلاس سه (پیش آمدگی دندان های پیشین و فک پایین)
- اوربایت
- آندربایت
- کراس بایت
- چرخش
عقب بودن فک پایین
بیشتر عواملی که سبب مشکلات فک و دندان ها می شود، در کودکی رخ می دهد. اگر در این دوره رشد فک پایین یا بالا به درستی و به طور کامل انجام نشود، پدیده عقب ماندگی فک ها رخ می دهد.در نتیجه این مشکل، دندان های بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگرفته و توازن دندان ها به هم می خورد.
عقب ماندگی فک علاوه بر مشکلات ظاهری، می تواند عوارض و مشکلات دیگری از جمله تنگی نفس، عدم توانایی بستن دهان، کشیدگی فک و … را ایجاد کند. به طور کلی این مشکلات می تواند اعتماد به نفس و سلامت روانی و جسمی فرد را تحت تاثیر قرار داده و کیفیت زندگی اش را کاهش دهد.
علل عقب بودن فک پایین
از جمله علل مهمی که می توان برای مشکل عقب بودن فک پایین دندان ها بیان نمود، می توان گفت:
- عوامل محیطی از علت عقب بودن فک پایین است که از جمله نمونه های آن می توان به ضربه یا تروما در قسمت های فک
- اختلال هایی که می تواند در دوران کودکی و بارداری رخ دهد
- عادات غلط رفتاری که در کودکان می تواند وجود داشته باشد و همچنین عادات غلط حرکتی
- عوامل ژنتیکی و ارثی
به طور کلی عقب ماندگی فک ها می تواند سه حالت دارند:
- عقب ماندگی فک پایین (Mandibular deficiency)
- عقب ماندگی فک بالا (Maxillary deficiency)
- عقب ماندگی هر دو فک (Bimaxillary retrusion)
جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی
برای درمان عقب بودن فک پایین در کودکان و بزرگسالان، ارتودنسی می تواند راهکار مناسبی باشد. در ابتدا برای درمان این مشکل و جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی، لازم است مرحله تشخیص عقب بودن فک پایین انجام شده و علت این مشکل در این مرحله تعیین شود. درمان عقب بودن فک پایین می تواند به موارد مختلفی بستگی داشته باشد که از جمله آنها می توان به سن و نوع ناهنجاری اشاره نمود.
نکته ای که باید در درمان جلو اوردن فک پایین بدون جراحی لازم است مدنظر قرار دهید، آن است که شروع درمان باید قبل از دوران بلوغ انجام شود. در این دوران که سنین رشد افراد است (سنین رشد در پسران 10-11 سالگی و در دختران 11-12 سالگی می باشد)، اصلاح عقب بودن فک پایین می تواند به درستی و بهتر انجام شود و شما می توانید با جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی، رشد فک ها را در مسیر درست خود بازگردانید.
درمان جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی
درمان جلو اوردن فک پایین با ارتودنسی در سنین رشد با ارتودنسی انجام می شود. همچنین حل این مشکل می تواند با دستگاه های ارتوپدی (فانکشنال) انجام گردد. در این روش درمانی، دستگاه های ارتوپدی در دو حالت خارج دهانی و داخل دهانی، در جای خود قرار گرفته و مطابق با راهنمایی های متخصص ارتودنسی انجام می شود.
معمولا درمان عقب بردن فک پایین بدون جراحی یا جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی با دستگاه های زیر انجام می شود:
- دستگاه فانکشنال
- دستگاه R-appliance
- دستگاه Herbst فرانکل
- باینیتور
- هدگیر
- توین بلاک
- فرمند اکتیویتور
ذکر این نکته ضروری است که بعد از بلوغ جنسی، از آنجایی که سرعت رشد کم فک ها کم می شود، جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی با روش های دیگری از جمله ارتودنسی (می تواند همراه با جراحی باشد)، ارتودنسی کاموفلاژ انجام می شود.
جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی کاموفلاژ
در روش جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی کاموفلاژ، می توان مشکلاتی اعم از بهبود انحراف فک، جلوزدگی فک پایین یا بالا، تغییر ارتفاع صورت، عقب ماندگی فک پایین یا بالا و تنگی فک پایین یا بالا را درمان نمود.
در روش جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی با کاموفلاژ اگر مشکل عقب ماندگی خفیف یا متوسط باشد، می توان از این روش استفاده نمود.در این روش هدف عقب بردن قوس دندانی بالا و همچنین جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی کاموفلاژ در قوس دندانی پایین می باشد. این روش درمانی می تواند در 3 حالت انجام شود:
- همراه با کشیدن برخی از دندان ها: برای اصلاح جلوزدگی دندان های نیش
- بدون کشیدن دندان ها: ناهنجاری اسکلتی می توان در این روش از طریق استفاده از الاستیک ها بین فکی اصلاح شود.
- حرکت دیستال دندان های فوقانی: در این روش درمانی، دندان های آسیاب بالا به صورت پشتی جابه جا می گردد.
در روش ارتودنسی نیز در حالتی که مشکل فک پایین خفیف است، از Chin cap و همچنین دستگاه های ارتودنسی برای ممانعت از رشد فک و کاهش سرعت آن استفاده می شود. معمولا درد ارتودنسی فک پایین خفیف است.
جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی و جراحی
در روش جراحی عقب بودن فک پایین، با استفاده از این روش (که باید در موارد شدید توسط یک متخصص ارتودنسی انجام شود)، عقب ماندن فک پایین جبران شده و باعث می شود این قسمت زاویه دار شود که منجر به بهبود غبغب زیر گلوی بیمار نیز خواهد شد. این روش در حالتی که ارتودنسی به تنهایی نتواند مشکل شما را حل کند، اجرایی می شود.
از نظر درد می توان گفت جلو کشیدن فک پایین با ارتودنسی و جراحی همانند جراحی دندان عقل درد دارد. این روش باید توسط یک متخصص ارتودنتیست انجام شود و می تواند در درمان افرادی که دچار تنفسی شده اند (برای بهبود وضعیت تنفسی آنها) نیز انجام گردد.
لازم به ذکر است که این نوع درمان تا حد زیادی به تخصص و مهارت پزشک ربط دارد و معمولا درمان عقب بودن فک با جراحی، همراه با درمان ارتودنسی ترکیب می شود. این روش که ممکن است تا 2 سال نیز به طول بیانجامد، نیاز به یک دوره طولانی برای مراقبت و صبر را می طلبد.
عدم درمان مشکلات فک می تواند علاوه بر خدشه دار کردن ظاهر شما، باعث عدم جویدن صحیح غذا، بستن کامل دهان، به خطر افتادن سلامت دندان ها و ساختار آنها و مشکلات دیگری شود که کیفیت زندگی فرد را پایین خواهد آورد.
دیدگاهتان را بنویسید