آشنایی با تجهیزات ارتودنسی

متخصص ارتودنسی

دکتر مسعود داودیان

تجهیزات ارتودنسی، ابزار ها و وسایل مختلفی هستند که به کمک آنها، ارتودنتیست می تواند دندان ها را مرتب و ساختار آنها را اصلاح کند. این تجهیزات همچنین سبب بهبود وضعیت فک ها و جلو و عقب بودن آن می شود. از جمله تجهیزات ارتودنسی می توان به براکت ها، هدگیر، نگهدارنده ها، مسواک های ارتودنسی و … اشاره نمود. در این مقاله می خواهیم به معرفی و کاربرد تجهیزات ارتودنسی بپردازیم و مطالب مفید و جامعی را در این حوزه به اشتراک بگذاریم.

ارتودنسی چیست و چه تجهیزاتی دارد

ارتودنسی یکی از راه های مهم و تاثیر گذار در تنظیم و تصحیح حالت دندان ها است که از مهم ترین رشته های تخصصی در دندانپزشکی به شمار می آید. مهم ترین هدف ارتودنسی تصحیح مال اکلوژن ها (جفت شدن نامناسب دندان ها در کنار یکدیگر) در دو فک می باشد.

ارتودنسی با تصحیح موقعیت دندان ها و تغییر الگو و جهت رشد فک ها می تواند به عنوان یک روش درمانی بسیار موثر به کار برود. این روش توسط دستگاه های ثابت و متحرک انجام می شود و در طول دوره درمان، لازم است تا دندان ها و دستگاه های ارتودنسی توسط متخصص این رشته، بررسی شود اما برای انجام عمل ارتودنسی، نیاز به دستگاه ها و تجهیزات ارتودنسی می باشد که در ادامه به بررسی این لوازم و تجهیزات می پردازیم.

لوازم و تجهیزات مورد استفاده در ارتودنسی

برای آشنایی با نام وسایل ارتودنسی و کاربرد و انواع این تجهیزات، می خواهیم در ادامه در طی چند بخش این موضوع را بیان کنیم. برخلاف تفکر اغلب مردم که انجام عملیات ارتودنسی را تنها با استفاده از برس ها امکان پذیر می دانند، اما راه های دیگری نیز برای حل مشکلات ارتودنسی وجود دارد که در طول انجام این راه ها، نیاز به استفاده از وسایل متعدد وجود دارد.

به طور کلی در کنار تجهیزات جانبی ارتودنسی، می توان وسایل این شیوه درمانی را به دو دسته وسایل ارتودنسی ثابت و ابزار و وسایل ارتودنسی متحرک تقسیم بندی نمود. در ادامه به توضیح این تجهیزات و نمایش عکس وسایل ارتودنسی می پردازیم.

کاربرد های لوازم ارتودنسی

با اینکه هر کدام از لوازم ریز و درشت ارتودنسی، برای کاربرد های خاص به کار می روند اما در مجموع استفاده از لوازم و تجهیزات ارتودنسی با یک هدف انجام می شود. در واقع هدف کمک به دندانپزشک متخصص ارتودنسی برای انتقال و اصلاح جایگاه دندان ها است.

نمونه این کاربرد ها را به خوبی می توان در سیم ها و براکت های فلزی مشاهده نمود که امروزه تصویر این تجهیزات در ذهن اکثر ما با نام ارتودنسی گره خورده است. اما به طور کلی تجهیزات ارتودنسی شامل وسیله های مختلفی است که هر کدام گوشه ای از کار را برای اصلاح ساختار دندان ها انجام می دهند.

تجهیزات ارتودنسی ثابت و متحرک

از جمله تجهیزات ارتودنسی که در انجام اصلاح ارتودنسی کاربرد دارد، می توان گفت:

• بریس ها: استفاده از بریس ها برای اصلاح موقعیت دندان ها استفاده می شود که با ایجاد اتصالی می توان دندان ها را احاطه کرده و آن را در جهت مناسب حرکت دهیم. این نوع وسایل به همراه باند های همراه، می توانند بر روی دندان ها آسیای بزرگ نصب شده و به طور کامل اطراف دندان ها را بگیرند. پس از نصب، این بریس ها با کمک براکت ها و چسب های خاصی به دندان ها اتصال داده شده و تا پایان دوره درمان و ویزیت بعدی پزشک، روی دندان ها باقی می مانند.
• هدگیر: یکی دیگر از تجهیزاتی که خارج از دهان قرار می گیرد و یک وسیله غیر ثابت به شمار می آید. این وسیله به دندان ها نمی چسبد و شما می توانید ر مواقع مختلف مثل زمان غذا، این وسیله را در روبرو دهان خود به طور موقت بردارید. هدگیر ها به دو نوع معمولی و معکوس تقسیم بندی می شوند.

وسایل بهداشتی تجهیزات ارتودنسی

از جمله وسایل بهداشتی ارتودنسی که به عنوان یکی از لوازم و تجهیزات ارتودنسی از آنها استفاده می شود، می توان به:

• کاسه کراشوار و دوش آب: این وسیله که از جنس چینی، سنگ و پلاستیک است، به یک دوش آب متصل بوده و می تواند برای شستشوی دهان بیمار در حین انجام جراحی استفاده شود. لازم به ذکر است که یونیت های دندانپزشکی باید سیستم مکنده خوبی برای جلوگیری از اتلاف وقت و دید کافی داشته باشند.
• بزاق کش: این وسیله از تجهیزات ارتودنسی و دندانپزشکی، با آب یا هوا کار می کند و مکش ضعیفی دارد. لازم به ذکر است که استفاده از بزاق کش برای کشیدن بزاق غلیظ و مایعات چرکی مناسب نمی باشد.

وسایل مورد نیاز بعد از ارتودنسی

از جمله تجهیزاتی که لازم است بعد از ارتودنسی، برای بیماران تجویز شود، باید به چند مورد اشاره نمود. اولین مورد مسواک ارتودنسی هستند که باید برای متناسب با اتصالات ارتودنسی، از مسواک های مخصوصی استفاده شود. این مسواک های مخصوص ارتودنسی به صورت مسواک هایی با گود داخلی هستند که می توانند اطراف براکت ها را به خوبی تمیز نمایند. از جمله بهترین نوع مسواک های ارتودنسی می توان به مدل های oral-b, GUM, Tepe و … اشاره نمود.

مسواک های بین دندانی نیز یکی از وسایل مورد نیاز بعد از انجام عمل ارتودنسی می تواند باشد که برای پاک کردن فاصله بین دندان ها و فضاهای کوچکی که نمی توان با مسواک ها به آنجا دسترسی داشت، استفاده می شود.

نخ دندان نیز از تجهیزات ارتودنسی (مراقبتی) می باشد که در انواع ویژه آن، از سه قسمت سرسفت، نخ معمولی و قسمت ضخیم استفاده می شود تا اطراف براکت ها و فضاهای بزرگ و کوچک موجود در دندان ها به صورت کامل پاک شود.

برای استفاده از نخ دندان ارتودنسی می توانید از فلاس تریدر ها نیز استفاده کنید تا بتوانید نخ های دندان معمولی را از زیر سیم ارتودنسی رد نمود.

معرفی دستگاه های ارتودنسی

در مورد دستگاه هایی که برای ارتودنسی به کار گرفته می شود، همچنین باید به موارد خاصی اشاره نمود که عبارتند از:

• فیس ماسک: وسیله ای برای تحریک رشد فک (بالا) در جهت های جلو و عقب است که می تواند برای کودکان زیر 10 سال، در صورتی که فک پایین آنها جلوتر از فک بالا باشد، استفاده گردد.
• ریتینر (نگهدارنده ارتودنسی): وسیله ای که برای نگه داشتن دندان ها در جای جدیدشان استفاده می شود.
• هربست: وسیله ای برای تحریک رشد فک پایین که می تواند منجر به جلو کشیدن فک پایین و همچنین اصلاح باید دندان ها شود.
• دستگاه نانکس: دستگاهی از تجهیزات ارتودنسی است که برای نگهداری فضا در ارتودنسی استفاده می شود.
• دیسال جت: دستگاهی که می تواند برای عقب بردن دندان های آسیای بالا به کار رفته و روی سقف دهان یا کام قرار گیرد. از این وسیله معمولا در طول 6 ماه استفاده می شود.
• دستگاه اصلاح عادت: یکی دیگر از دستگاه های ارتودنسی، دستگاه اصلاح عادت است که همانند یک مانع، از قرار گرفتن انگشت شست سایر انگشتان روی سقف دهان جلوگیری می کند.
• ساکشن مرکزی: این وسیله قدرت مکشی در حدود 10 – 15 برابر ساکشن های بزاق کش دارند که قدرت مکندگی آنها در حدود 50 لیتر آب در دقیقه می باشد. با استفاده از این وسیله می توان مواد جامد و مایع را از فاصله های 10 – 15 میلی متری مکید.

دیگر تجهیزات ارتودنسی

از جمله تجهیزات ارتودنسی دیگری که می توان در این مقاله به آنها اشاره نمود، همچنین باز هم می توان به موارد مختلفی اشاره نمود که عبارتند از:

• سیم ارتودنسی: با کمک سایر اتصالات و براکت ها روی دندان ها قرار گرفته و به تدریج باعث حرکت دندان ها در طول زمان می شود.
• فضا نگه دار قوسی: از تجهیزات دیگری است که برای حفظ وسعت و فاصله قوس دندان استفاده می گردد.
• بایت پلیت: وسیله ای است که برای اصلاح اوربایت از آن استفاده می شود. این وسیله با داشتن بدنه پلاستیکی، پشت دندان ها قرار می گیرد.
• وسیع کننده کام: یک وسیله ارتودنسی است که برای فک بالا استفاده می شود. این وسیله برای بزرگ تر نمودن فک بالا و بیشتر نمودن فضای قوس دندانی استفاده می شود که انواع مختلفی دارد.
• فنر فور سوز یا فورسس: این وسیله در سیستم براکت تعبیه شده و برای اصلاح موقعیت فک ها استفاده می گردد.
• براکت توربو: قطعه ای مانند یک دکمه یا نگین است که بر سطح پشت دندان های جلویی چسبیده و می تواند باعث جلوگیری از پایین آمدن بیش از حد این دندان ها گردد.
• کش ارتودنسی: این کش که با نام رابر بند الاستیکی نیز شناخته می شود، از اجزای بریس می باشد و به قلاب های روی بریس متصل می گردد.