ارتودنسی و جلوگیری از پوسیدگی دندان

متخصص ارتودنسی

دکتر مسعود داودیان

پوسیدگی دندان یکی از مشکلاتی است که به جرات می توان گفت همه افراد گرفتار آن هستند. با دانستن عوامل تاثیر گذار در پوسیدگی دندان به راحتی می توان جلوی این مشکل را گرفت. اما مهم ترین عاملی که بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندان می گذارد، ژنتیک است. برخی از افراد را مشاهده می کنیم که تمامی نکات بهداشتی مربوط به سلامت دندان ها را رعایت می کنند اما همچنان از پوسیدگی دندان های خود رنج می برند. در این افراد عامل وراثت است که موجب پوسیدگی دندان های آن ها می شود.

چه عواملی باعث پوسیدگی دندان می شود ؟

اصلی ترین عاملی که باعث پوسیدگی دندان می شود رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان است. عدم مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باعث می شود تا مواد غذایی در بین دندان ها باقی بماند. جمع پلاک ها محیط مناسبی برای رشد باکتری های دهانی را به وجود می آورد، و در طولانی مدت پوسیدگی دندان ها را سبب می شوند.

نوع رژیم غذایی در پوسیدگی دندان بی تاثیر نیست. عادت به ته دیگ خوردن، مواد غذایی سفت، شکلات ها و آبنبات های چسبناک  و بسیار شیرین برای سلامت دندان ها مضر هستند. البته در نظر داشته باشید که ساختار دندان ها می تواند در جلوگیری از پوسیدگی و حفظ سلامت دندان ها نقش موثری داشته باشند. برخی از افراد به صورت ژنتیکی دندان های زردی دارند یا مینای دندان آن ها بسیار ضعیف هستند. این افراد بیشترین احتمال پوسیدگی دندان ها را دارند.

کدام قسمت از دندان ها بیشترین خطر ابتلا به پوسیدگی را دارند ؟

احتمال پوسیدگی در تمامی قسمت های دندانی وجود دارد اما همه قسمت های دندان به طور یکسان پوسیده نمی شوند. برخی از نواحی به دلیل موقعیتی که دارند احتمال بیشتری دارند تا در معرض پوسیدگی دندانی قرار بگیرد.

دندان های آسیاب عقبی دارای شیار های باریک وعمیقی دارند که به آن ها سطح جونده می گویند. این شیار ها محل مناسبی برای رشد باکتری ها و میکروب های دهانی هستند. باکتری هایی که موجب پوسیدگی می شوند در این قسمت رشد می کنند که موجب پوسیدگی زود رس دندان های آسیاب می شود. به دلیل اینکه به هنگام استفاده از مسواک ارتودنسی و نخ دندان کشیدن دندان های آسیاب دسترسی سختی دارند، محیط برای رشد میکروب ها فراهم می شود.

زمانی که مسواک می زنید اگر دقت کرده باشید سطوح بین دندانی را نمی توانید تمیز کنید به دلیل اینکه مو های مسواک به درون این سطوح نفوذ نمی کند در نتیجه محل های مناسبی برای رشد میکروب ها است که در نهایت بیماری های لثه و پوسیدگی دندان را منجر می شود.

اما در ناحیه ای از دندان که به لثه متصل می شود اگر منجر به تجمع میکروب ها شوند باعث بروز پوسیدگی نمی شوند بلکه انواع بیماری های لثه به وجود می آید.

نشانه های پوسیدگی دندان چیست ؟

همه بیماری ها قبل از آن که تشدید شوند با بروز و نشانه هایی همراه هستند. پوسیدگی دندانی نیز ابتدا با تغییر رنگ ( به رنگ قهوه ای یا زرد تبدیل می شوند ) مینای دندان همراه است.

حساس شدن دندان ها به هنگام خوردن غذا های سرد و گرم، درد گرفتن دندان به هنگام قرار گرفتن دندان ها بر روی هم یا هنگام غذا خوردن، بوی بد دهان، گیر کردن مواد غذایی در بین دندان ها و پاره شدن نخ دندان به هنگام نخ دندان کشیدن از نشانه هایی است که می توانید به راحتی پوسیدگی دندان های تان را تشخیص دهید.

ارتباط پوسیدگی دندان و عوامل ژنتیکی چگونه است ؟

داشتن دندان هایی با مینای سخت و سلامت دندان به عوامل ژنتیکی مرتبط است. در سن پایین ساختار دهان و دندانی و پوسیدگی دندان ها به وراثت و ژنتیک مرتبط است اما در سنین بالا تر رعایت نکات بهداشتی و نوع مواد غذایی مصرفی در پوسیدگی دندان ها بیشترین تاثیر را دارند. اگر هر یک از والدین جنس دندان خوبی نداشته باشد و این امر موجب پوسیدگی زود رس دندان ها شود ممکن است این عامل به فرزندان منتقل شود و آن ها نیز دچار پوسیدگی ژنتیکی دندان شوند.

آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان ها می شود ؟

یکی از رایج ترین سوالاتی که افراد به هنگام مراجعه به دندانپزشک می کند این است که آیا پوسیدگی دندان نیز به ارتودنسی مربوط است یا خیر. در ارتودنسی به دلیل اینکه بریس ارتودنسی به دندان متصل می شود، فضای بسیار مناسبی برای تجمع پلاک ها و باقی مانده مواد غذایی است در نتیجه سرعت رشد میکروب ها برای پوسیدگی دندان بیشتر می شود. اما با رعایت نکات بهداشتی و استفاده از نخ دندان بعد از هر وعده غذایی هیچ گونه احتمال پوسیدگی دندانی را برای فرد به وجود نمی آورد.

پوسیدگی دندان و ارتودنسی و ارتباط بین آن ها موضوعی است که تحقیقات زیادی بر روی آن انجام شده است. به دلیل درمان ارتودنسی، افراد ممکن است به طور خودکار در معرض خطر پوسیدگی دندان باشند. اما چرا؟ زیرا در شرایط التهابی مداوم، لثه‌ها ممکن است کمتر در برابر حمله باکتریایی مقاومت کنند. همچنین، مواد غذایی که به دلیل بهداشت نامناسب در بریس ها گیر کرده اند، ممکن است مینای دندان را ضعیف کرده و ممکن است منجر به شرایطی شود که مبارزه با باکتری ها دشوارتر شود. همه این عوامل خطر پوسیدگی دندان را پس از ارتودنسی و سیم کشی دندان افزایش می دهد. اما علاوه بر این، می توان اقدامات موثری برای کاهش چشمگیر خطر پوسیدگی دندان در طول درمان ارتودنسی انجام داد.

روند پوسیدگی دندانی چقدر طول می کشد ؟

باید بدانید که دندان هایی که پوسیده می شوند در عرض یک روز یا چند هفته به وجود نمی آیند. بلکه در دراز مدت این اتفاق می افتد. ابتدا بافت نرم مینای دندان از بین می رود. طی بررسی های انجام شده دریافتند که بعد از خوردن غذا و رسیدن مواد قندی به میکروب ها 2 تا 5 دقیقه زمان می برد تا اسید تولید شود.

بعد از گذشت 10 دقیقه میزان اسید به حداکثر مقدار خود می رسد. و به مدت 20 تا 60 دقیقه در اوج محیط اسیدی باقی می ماند و بعد از آن به تدریج محیط اسیدی به حالت تعادل بر می گردد. با هر بار خوردن محیط اسیدی می شود و مدت زمانی طول می کشد تا دهان به حالت تعادل بازگردد. این روند باعث پوسیدگی دندان می شود.

اگر یک کودک 9 بار در طول روز نوشیدنی یا مواد غذایی شیرین مصرف کند لکه هایی بر روی دندان وی به وجود می آید که نشان از دست رفتن مینای دندان است. پس اهمیت و رسیدگی به دندان ها باید از همان سن پایین زمانی که دندان ها رویش کرد، آغاز شود.

تاثیر ارتودنسی در پوسیدگی دندان