باز کننده کام یا اکسپندر

متخصص ارتودنسی

دکتر مسعود داودیان

در درمان ارتودنسی برای برخی مراجعه کنندگان نیاز به استفاده از دستگاه بازکننده کام یا اکسپندر می باشد. اما اکسپندر چیست و در چه مواقعی استفاده می شود؟

در این مطلب سعی داریم تا شما را با این وسیله ی درمان ارتودنسی آشنا سازیم:

بزرگ کننده فک، وسیع کننده کام و پالاتال اکسپندر نام هایی هستند که برای این دستگاه استفاده می شوند. وسیع کننده فک برای هر بیمار به طور اختصاصی طراحی می شود و متخصص ارتودنسی برای گسترش فک بالا می تواند از آن برای درمان ارتودنسی استفاده کند.

ساختار باز کننده کام و اکسپندر

این دستگاه به وسیله ی حلقه های مخصوص به دندان های آسیاب بزرگ متصل می شوند. در وسط بدنه ی این دستگاه، پیچ کوچکی تعبیه شده است که می بایست بیمار با توجه به گفته ی متخصص ارتودنسی، در طول روز برای تنظیمات آن اقدام نماید.

با این روند، فشار و نیرویی به فک و دندان اعمال می شود که در طول مدت زمان درمان، شاهد بزرگ شدن کام خواهیم بود. هم چنین لازم به ذکر است فضایی که با اعمال فشار بین دو نیمه ی کام باز می شود، در طول زمان ساختار کام شروع به ترمیم و ساخت سلول های استخوانی می نماید تا این فضا را پر کند.

وسیع کننده های کام به صورت دستگاه های ثابت و متحرک وجود دارند که متناسب با نیاز بیمار از هر یک از آنها استفاده می شود. اما به طور معمول از نوع ثابت آن، برای دریافت نتیجه ی بهتر استفاده می شود.

نحوه عملکرد وسیع کننده کام و اکسپندر

همانطور که در بالا بیان کردیم، وسیع کننده کام از دو نیمه تشکیل شده است که در قسمت میانی آن یک پیچ تعبیه شده و کلید مخصوصی برای اعمال تغییرات برای آن وجود دارد. این کلید به بیمار داده می شود تا برای اعمال فشار در طول روز اقدام نماید. در این صورت به طور مداوم دو نیمه ی کام از یکدیگر فاصله می گیرند و شاهد گسترش کام خواهی بود.

این روند گسترش کام بین چند هفته تا چند ماه به طول می انجامد تا نتیجه ی دلخواه را از این دستگاه دریافت نمایید.

عموما با اعمال این نیرو و انجام این روند، فاصله ای بین دو دندان جلویی ایجاد می شود که کاملا طبیعی می باشد و نشان دهنده نحوه عملکرد درست این دستگاه برای طول درمان بیمار می باشد. این فاصله با استفاده از براکت ارتودنسی رفع خواهد شد.

در این مدت پس از 7 تا 15 روز نیاز است تا به متخصص ارتودنسی خود مراجعه نمایید.

پس از دستیابی به نتیجه ی دلخواه، تنظیمات پیچ در طول روز دیگر صورت نمی گیرد و دستگاه باز کننده فک برای مدت سه ماه به جهت اثبات موقعیت و ترمیم بافت استخوانی در دهان بیمار باقی خواهد ماند.

تاثیرات وسیع کننده کام

وسیع کننده کام در واقع سبب بزرگ شدن فک و در نتیجه اصلاح قوس دندانی و ایجاد فضای آزادتر و بیشتر برای دندان ها می شود. در صورتی که فک دارای فضای بازتری باشد، در این صورت نیازی به کشیدن دندان در ارتودنسی وجود نخواهد داشت.

اما امروزه جزو آخرین مراحل و تصمیمات به کشیدن دندان در ارتودنسی اقدام می کنند.

کاربرد باز کننده کام یا اکسپندر

عموما از اکسپندر برای ناهنجاری های زیر استفاده می شود:

• کراس بایت

• به هم فشردگی دندان ها

• نهفتگی دندان

کراس بایت:

دندان ها در حالت استاندارد می بایست به گونه ای باشند که دندان های فک بالا نسبت به دندان های فک پایین قدری جلوتر باشد. اما در ناهنجاری کراس بایت این حالت به گونه ی متفاوت خواهد بود به این صورت که دندان های فک بالا داخل تر از دندان های فک پایین می باشند.

به هم فشردگی دندان ها:

در برخی افراد به دلیل عدم وجود فضای آزاد ومناسب برای رشد دندان ها، شاهد نامرتبی شدید دندان خواهیم بود. در این صورت برای وسیع کردن فک بالا از این دستگاه استفاده می شود تا فضا و قوس مناسب دندانی فراهم آورده شود.

نهفتگی دندان:

در برخی افراد نیز این حالت وجود دارد که دندان ها به طور کامل بیرون نزده اند و به صورت نهفته در فک قرار دارند.

غالبا دندان نیش نهفته از ناهنجاری های رایج می باشد. با استفاده از این وسیع کننده های کام می توان فضای لازم برای رشد دندان ها را فراهم کرد.

فواید باز کننده و وسیع کننده کام:

اصلاح مشکلات فکی و دندانی

اصلاح قوس دندانی

ایجاد فضا برای دندان های نهفته

آسان شدن عمل بلع و صحبت کردن

دستیابی به سلامت دندانی

زیبایی ظاهری

سوالات رایج در رابطه با اکسپندر و وسیع کننده فک:

سن مناسب برای استفاده از وسیع کننده فک چیست؟

قاعدتا برای کودکان و نوجوانانی که دندان و فک آنها در حال رشد می باشد بسیار کار آمدتر می باشد.

بهترین سن برای کودکان زیر 16 سال می باشد. در سن حدود 13 سالگی تمامی دندان ها از لثه بیرون می زنند و با توجه به سن فرد، ممکن است فک، فضای کافی برای تمامی دندان ها نداشته باشد. بنابراین سبب به هم فشردگی و بهم ریختگی دندان ها می شود. در این حالت استفاده از وسیع کننده کام بهترین انتخاب است.

این در صورتی است که اگر درز کام به طور کامل بسته شده باشد دیگر نمی توان از وسیع کننده استفاده کرد و در این حالت نیاز به جراجی برای روند درمان ارتودنسی می باشد.

طول مدت استفاده از باز کننده کام چقدر است؟

طول مدت درمان با توجه به خصوصیات و ساختار های فکی و دندانی افراد متفاوت می باشد. اما به طور کل حدود 12 هفته برای استفاده از باز کننده کام نیاز است تا به نتیجه ی مطلوب دست یابیم. در برخی موارد متخصص ارتودنسی پیشنهاد می دهد تا 6 ماه از این دستگاه استفاده شود تا دندان ها و فک به حالت ثبات دست پیدا کنند.

آیا استفاده از وسیع کننده فک درد دارد؟

استفاده از این وسیله در روزهای ابتدایی ممکن است با درد همراه باشد. اما پس از مدتی این درد به میزان خیلی کمی خواهد بود و یا حتی حس نخواهد شد. در روزهای ابتدایی بهتر است از غذاهای نرم استفاده کنید که نیازی به جویدن نداشته باشند.

با هر بار تنظیم پیچ مقداری فشار به کام اعمال می شود که اثرات این فشار را ممکن است در قسمت چشم ها و پشت بینی نیز حس کنید که این موضوع کاملا طبیعی می باشد. در صورت نیاز می توانید از قرص های مسکن استفاده نمایید.

پس از این روند می توان درمان ارتودنسی را آغاز نمود و از ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک برای درمان استفاده کرد.