دندان های شیری از چه سنی می افتد و ترتیب افتادن

متخصص ارتودنسی

دکتر مسعود داودیان

کودک شما از حدود ۸-۶ ماهگی شروع به رویش دندان های شیری خود می کند که تا دو سالگی به ده عدد در هر فک (جمعا 20 عدد) می رسد. علی رغم توجه کمی که در دید عموم مردم جامعه نسبت به دندان های شیری و حفظ و سلامت آنها وجود دارد، باید یادآور شد دندان‌هاي شيري علاوه بر عملكرد جويدن و زيبايي در حفظ و نگهداري فضاي لازم براي رويش دندان‌هاي دائمي نقش بسيار مهمي دارند.
از آنجا كه اكثر مردم اين دندان‌ها را موقتي مي‌دانند به آنها رسيدگي نمي‌كنند و از سلامت اين دندان‌ها غافل مي‌مانند، در حالي كه از دست رفتن يك دندان شيري در نواحي عقب دهان به منزله از دست رفتن يك دندان دائمي است. بنابراین با افتادن دندان شیری باید حتما با متخصص ارتودنسی مشاوره کرد و در صورت لزوم برای جایگزینی آن با فضانگهدار ارتودنسی اقدام نمود تا فضای دندان دائمی زیر آن حفظ گردد.

دندان های شیری از چه سنی می افتد

از شش‌ سالگي آغاز مي‌شود و تا ۱۲ سالگي ادامه دارد، اما ممكن است اين زمان يك تا دو سال نوسان داشته باشد كه به هيچ وجه نگران‌كننده نيست، زيرا ريزش دندان‌ها تحت تاثير عوامل ژنتيكی است.

بیشتر بخوانید: علت تغییر رنگ دندان ها

ترتیب افتادن دندان شیری

اول از هر چیزی باید برای شما این مسئله رو روشن کنیم که زمان افتادن دندان شیری یک مورد کلی است و ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. به صورت کلی عادی است که افتادن دندان شیری در 4 سالگی و 5 سالگی اتفاق می افتد در ادامه سعی میکنیم یک لیست کلی قرار دهیم.

• دندان های پیش میانی بچه ها از 7 ماهگی شروع به در آمدن میکنند و تقریبا در 6 سالگی می افتند
• دندان های پیش جانبی کودک از 10 ماه به بعد رشد میکند و نهایتا تا 8 سالگی خواهند افتاد
• زمان افتادن دندان نیش شیری در 11 و 12 سالگی است
• زمان افتادن دندان آسیاب اول فک پایین هم در 9 سالگی اتفاق می افتد
• رمان افتادن دندان آسیاب دوم فک پایین در 12 سالگی اتفاق می افتد

بعد از افتادن دندان شیری چه باید کرد

لازم به ذکر است که مقداری از خونریزی پس از افتادن دندان شیری طبیعی است. دندانپزشک بلافاصله پس از جابجایی، گاز استریل را روی ناحیه آسیب دیده اعمال می کند. در برخی موارد ممکن است نیاز به ترمیم ناحیه ای باشد که دندان از آن خارج شده است. لثه ها به سرعت یک لخته محافظ طبیعی برای جلوگیری از لخته شدن خون تشکیل می دهند. به مدت 24 ساعت از شستشوی دهان خودداری کنید. در مرحله بعد، برای تمیز نگه داشتن ناحیه دندان کشته شده، حتما غلتکی از آب نمک درست کنید.

نکته دیگری که وجود دارد این است که شما باید بعد از کشیدن دندان شیری به فرزندتان مایعات و غذاهای خنک بدهید و همینطور اجازه ندهید همان شب مسواک بزند تا دوباره خونریزی شروع شود.

علت در نیامدن دندان بعد از افتادن شیری

در بعضی از موارد دیده شده است که در کودکان بعد از افتادن دندان شیری دندان دائمی در نیامده است و تاخیر بسیاری در خارج شدن آن از زیر لثه وجود داشته است. این مشکل به دلایل مختلفی میتواند پیش آمده باشد که میخواهیم برای شما در ادامه یک سری توضیحات در رابطه با اختلال در رویش دندان دائمی ارائه دهیم.

بیشتر بخوانید: علت خونریزی لثه

1. تغذیه کودکان
2. وجود بیماری در کودک
3. وضعیت نوزادی فرزند و تغذیه او در آن زمان

چگونه بفهمیم دندان شیری است یا اصلی

یکی از مهم ترین سوالات والدین این است که از ما سوالات مختلفی همانند اینکه:

1. دندان ۶ شیری است یا دائمی ؟
2. یا کدام دندانها شیری هستند
3. آیا دندان آسیاب شیری است
4. آیا دندان کرسی کودکان می افتد
5. دندان آسیاب شیری در چه سنی می افتد
6. و…

میپرسند و ما قصد داریم به شما در این رابطه توضیح دهیم. یکی از بهترین روش های فهمیدن و تشخیص دندان شیری از دائمی این است که به ساختار آن ها توجه کنیم. ساختار دندان شیری بدین صورت که هر کودک 20 دندان شیری دارد و به طور موازدی در می آیند.

تفاوت دندان شیری و دائمی

دندان های شیری و دائمی از نظر ساختار داخلی، مواد و ظاهر متفاوت هستند. مینای دندان های شیری نازک تر از مینای دندان های دائمی است. دندان های شیری سفیدتر از دندان های دائمی هستند. هرچه لایه مینای دندان نازک تر باشد آسیب پذیرتر است.
مصرف زیاد غذاهای شیرین و بهداشت نامناسب منجر به پوسیدگی دندان های شیری می شود و دندان های شیری جدید و دائمی از نظر ساختار و شکل ریشه متفاوت هستند. ریشه دندان های شیری نازک تر و کوچکتر از دندان های دائمی است.

• بیماری های خونی
• مشکلات ایمنی بدن و عدم مقاومت در برابر عفونت ها
• و…

داشته باشد که باید در اولین اقدام به پزشک مراجعه کنید تا مورد بررسی شود.

علت دیر افتادن دندان شیری

در برخی از موارد هم دیده شده است که دندان های شیری در موئد خود نیوفتادند در اینجا قصد داریم موارد تاثیر گذار در دیر افتادن دندان های شیری را بررسی کنیم.

1. در صورتی که فک فرد به اندازه کافی بزرگ نشده باشد امکان دارد دندان های دائمی جایی برای رشد نداشته باشند و نتوانند دندان های شیری را به سمت بیرون هدایت کنند
2. در موارد خیلی کمی هم دیده شده است که دندان شیری کودک با استخوان فک او جوش خورده است که در این صورت باید دکتر با جراحی این دندان را از دهان فرزند خارج کند
3. در برخی از موارد نیز وجود دندان های اضافه باعث ایجاد این مشکل میشوند

بیشتر بخوانید: بلیچینگ دندان

مصرف قطره آهن و تاثیر آن بر روی دندان های شیری

معمولا جهت جلوگیری از کم خونی توسط پزشک متخصص کودکان تجویز می گردد. قطره آهن بيشتر بر تغيير رنگ دندان‌ها اثر مي‌گذارد و كاملا مشخص نيست كه آيا پوسيدگي دندان در كودكان واقعا به دليل قطره آهن است يا نه زيرا بسياري از بچه‌ها بدون اينكه از قطره آهن استفاده كنند دچار پوسيدگي دندان مي‌ شوند. در هر صورت حتي اگر استفاده از قطره آهن باعث پوسيدگي دندان‌ها شود، مي‌توان با شست‌ و شوي مرتب دندان‌ها از آن جلوگيري كرد.

جلوگیری از پوسیدگی دندان های شیری

پدر و مادرها بايد مراقبت‌هاي لازم از دندان‌هاي فرزندانشان را از حدود يك سالگي آغاز كنند و پس از هر بار شير خوردن بچه‌ها مخصوصا شب‌ها با يك گاز تميز سطح دندان‌ كودك را تميز كنند و سپس آب بنوشند. كودكاني كه شب‌ها با شيشه‌ شير یا سینه مادر داخل دهان مي‌خوابند بر اثر متابوليزه شدن مواد قندي شير در دهان به بيماري‌ دچار مي‌شوند كه به آن سندرم شيشه‌ شير مي‌گويند. بهتر است بچه‌ها هر شش ماه يكبار از نظر دنداني چكاپ شوند و اگر كودكی دندان‌های شيری ضعيف و مستعد پوسيدگی داشته باشد، فاصله چكاپ‌ها بايد كوتاهتر شود.

عوارض کشیدن دندان شیری زودتر از موعد

موارد بسیاری دیده شده است که همکار دندانپزشک عمومی به اصرار والدین بیمار برای ردیف شدن زودهنگام دندان های ثتایا (خصوصا” در فک پایین) اقدام به کشیدن دندانهای نیش شیری می کنند. این امر در دراز مدت استقبال از بهم ریختگی بیشتری را برای دندانهای دایمی بعدی به همراه دارد.
در مجموع میزان قابل ملاحظه ای از بهم ریختگی های دندانی در سنین بزرگسالی ناشی از عدم مراقبت صحیح از دندانهای شیری در سنین کودکی است. دندانهای شیری می بایست تا زمان رویش دندانهای دایمی زیرین داخل دهان بمانند در غیر این صورت از دست دادن زودهنگام دندانهای شیری علاوه بر بهم ریختن نظم رویش دندانهای دایمی سبب بروز مشکلات زیبایی، گوارشی و تکلم بیمار در بزرگسالی می گردد.
چنانجه دندانهای شیری به هر دلیلی از قبیل پوسیدگی بیافتند، باید با مراجعه به دندانپزشک از ابزارهایی ثابت یا متحرک با عنوان فضا نگهدار دندان جهت حفظ فضای آنها اقدام نمود . این امر با جلوگیری از پیشرفت مشکل کمبود فضای رویش دندانهای دایمی باعث رفع نیاز و یا تسهیل ارتودنسی در آینده می گردد.

استفاده از چه خميردنداني براي دندان بهتر است؟

کاربرد خميردندان از نوع آن مهم‌تر است. و هرکدام مشخصات خودشان را دارند. در خمير دندان اين نکته مهم است که مواد ساينده در خمير دندان نباشد و داراي فلورايد باشد. اخيرا هم ترکيبات قلع در خمير دندان استفاده مي‌شود که براي لثه مفيد است.

در انتخاب مسواک به چه نکاتي بايد توجه کنيم؟

برخلاف گذشته که مسواک زبر استفاده مي‌شد در حال حاضر مسواک نرم توصيه مي‌شود. مهمتر از نوع مسواک هم نحوه مسواک زدن می باشد .علی الخصوص اگر شما تحت درمان ارتودنسی باشید نحوه مسواک زدن ارتودنسی اهمیت زیادی دارد

هرچند وقت يک‌بار بايد مسواک را عوض کنيم؟

چند دليل وجود دارد که مسواک را بايد عوض کرد يکي اينکه وقتي سر موهاي مسواک برمي‌گردد و ديگر حالت ايستاده و صاف ندارد بايد عوض شود و ديگر اينکه در مسواک‌هاي خارجي يک شاخصه‌هاي رنگي وجود دارد و هر موقع اين رنگ‌ها پاک شدند و يا کم‌رنگ شدند بايد مسواک را عوض کرد. هر چقدر که ما در مسواک زدن خود دقت کنيم فقط ۳ سطح دندان را مي توانيم تميز کنيم و سطوح بين دندان هاي مجاور از دسترسي مسواک به دور مي ماند و اينجاست که اهميت نخ دندان کشيدن خود را متمايز مي سازد. پس بعد از هر دفعه مسواک زدن مي بايست سطوح بين دندان ها را توسط نخ دندان پاکيزه کرد.